Voleybol hakkında merak edilenler, Voleybol hakkında bilinmesi gerekenler ve daha fazlası… Kısaca tanımlayacak olursak, bir file ile ortadan ikiye bölünmüş bir sahada, altışar oyuncudan oluşan iki takımın karşılaştığı, belli kuralları olan ve topa elle vurulup karşı takımın topu karşılayamamasının hedeflendiği spordur.

İnsanın hayatını adayabileceği, süper zevkli ve en iyi kafa dağıtan aktivitelerden biri olarak bilinen bu spor, dünyada ilk olarak ABD’de Massachusetts Holyoke kentinde doğdu. 1895 yılında Beden Eğitimi Öğretmeni William G. Morgan tarafından “Mintonette” diye tabir edilen ve belli tekniklerin kuralları çerçevesinde gösterildiği dayanıklılık, hız, güç ve zekânın bir araya gelerek oluşturduğu bir spor olarak ortaya çıktı.

1896’da Holyoke kentinde YMCA (Genç Erkek Hristiyanlar Birliği)’da görevli beden eğitimi öğretmenleri toplantısında bu sporun geliştirilmesi kararı alındı. Prof. Albert T. Holstead’in teklifi ile Mintonette isminin yerine “Volleyball” isminin kullanılmasına karar verildi.

Voleyboldaki ilkler

1948’de ilk ikili plaj voleybolu turnuvası yapıldı.
1949’da ilk erkekler dünya şampiyonası Çekoslovakya’nın başkenti Prag’da yapıldı.
1952’de 1. Kadınlar Dünya Şampiyonası düzenlendi.(Moskova)
1957’de bu sporun olimpiyatlarda yer alması kararına varıldı.
1983 Profesyonel Voleybol Birliği (AVP) kuruldu.
1986 Kadınlar Profesyonel Voleybol Birliği (WPVA) kuruldu.
1990 Voleybol Dünya Ligi oluşturuldu.

Türkiye’de voleybol

Voleybolun Türkiye’ye geliş hikâyesi ise 1900’lü yılların başlarına denk geliyor. İstanbul’da YMCA’da görev yapan Amerikalılar, 1919-1925 yılları arasında Dr. Deaver tarafından Çarşı Kapı’daki spor salonunda kurulan voleybol takımıyla ilgi çekmiş ve beden eğitimi öğretmenlerinin de ilgisini bu spora çekerek turnuvalar düzenlemeye başlamışlardır. İstanbul Cağaloğlu semtindeki Erkek Muallim Mektebi’nde görev yapan Beden Eğitimi Öğretmeni Selim Sırrı Tarcan, YMCA’nın düzenlediği yarışmalarda bu sporu beğenmiş ve bu sporla ilgilenerek öğrencilerine öğretmiştir. 1920-1924 yıllarında Erkek Muallim Mektebi’nden mezun olan beden eğitimi öğretmenleri bu sporu gittikleri yerlerde oynayıp öğretmişler. Böylece bu sporun diğer okullarda da yaygınlaşması sağlanmıştır.

1949 yılında Türkiye’de Voleybol Şampiyonası düzenlendi.
1952 yılında ilk defa üniversiteli sporculardan oluşan voleybol takımı Mısır’a gitti.
1953 yılında ilk Voleybol Milli Takımımız İstanbul’da Yugoslavya ile özel bir maç yaptı ve bu müsabakayı 3-1 kaybetti.
1958’de Voleybol Federasyonu kuruldu ve Voleybol özerkliğine kavuştu.

Voleybolun kuralları

Bir takım 12 oyuncudan oluşur. Bu oyuncuların 6’sı as oyuncu (sahada yer alır), 6’sı yedek oyuncudur. (Yedek bankında oturur.)
Bir takımda 1 koç, 1 yardımcı koç, 1 masör ve 1 doktor bulunur.
5 set üzerinden oynanır. Netice seti hariç her sette 25 sayıya ulaşan seti alır. 3 set alan takım müsabakayı kazanmış sayılır. 2-2’lik eşitlik durumunda 15 sayılık netice seti oynanır. Setlerde 24-24’lük ya da netice setinde 14-14’lük eşitlik olması durumunda 2 sayıyla üstünlük sağlayan takım, seti ya da maçı kazanır.
Takımlar her setten sonra saha değişimi yaparlar.

Voleybol sahası

Saha ölçüleri 18 metre uzunluğunda, 9 metre genişliğinde bir dikdörtgendir. Bu dikdörtgeni tam ortasından ayıran bir filesi vardır. Voleybol filesinin yüksekliği erkeklerde 2.43 metre, kadınlarda 2.24 metredir. Bu file, voleybol sahası alanını 9’ar metrekarelik iki eşit kareye böler.

Bazı terimler

Servis: Voleybolda oyunu başlatan vuruş olarak tanımlanır.
Blok: Rakibin hücum gücünü etkisiz hâle getirmek, rakibe uygun bir hücum şansı tanımamak veya topu kendi takımına kazandırmak için file üzerinde yapılan bir girişimdir.
Smaç: voleybolun sayı almaya yönelik yapılan bitirici vuruşudur. Kısaca oyuncunun tek elle, sert bir vuruşla topu file üzerinden rakip sahaya göndermesidir.
Manşet: İki kolu yan yana getirerek vuruş yapmaktır. Vuruşta önemli nokta, ön kolların iç kısımlarındaki en geniş alan ile vuruş yapmaktır.

Havva Tokgöz